“2013 елда милли мәгариф системасында зур гына үзгәреш­ләр башланып китте. Бу – сөенеч­ле үзгәрешләр. Җәмә­гать­челек тарафыннан моңа кадәр тән­кыйть утына тотылган проблемалар әкренләп хәл ителеп килә, – ди ТР Мәгариф һәм фән ми­нистрлыгының милли идарә бү­леге җитәкчесе Лилия Әхмәт­җанова. – Министрлыкта милли бүлек идарә итеп үзгәр­телде. Республиканың район һәм шә­һәр­ләрендәге мәгариф идарә­ләрендә милли мәгариф буенча җаваплы кеше булдырылды. Һәр районда татар телендә белем һәм тәрбия бирә торган учрежде­ниеләрдә ресурс үзәкләре оештырылды. Татарстан Мәгарифне үстерү институтында юкка чыгарылган милли кафедра кабаттан торгызылды. Татар теле һәм әдәбияты буенча дәреслекләр проблемасы бар иде. Быел башлангыч сыйныф укучылары өчен 3 юнәлештә 50дән артык дәрес­лек-комплектлар әзерләнеп, алар федераль үзәкнең раславын көтә. Моны уңышлы гына башкарып чыгарбыз дип уйлыйбыз. Башка сыйныф укучылары өчен бу эш дәвам иттереләчәк”.

“2014 – 2020 елларга Татарстан Республикасында ТР дәүләт телләрен һәм башка телләрне сак­лау, өйрәнү һәм үстерү” дәү­ләт программасына 7 елга 1 мил­лиард сум акчаның бүленеп би­релүе дә – сөенечле хәл. Моңа кадәр программаның финансы аның кадәр үк яхшы түгел иде. Идарә җитәкчесе әйтүенчә, әлеге акчаны әрәм-шәрәм итмичә, туган телебезне дәүләт теле дәрәҗәсенә күтәрерлек итеп тормышка ашыру максаты куела. “Ана теле” Интернет проекты татар телен өйрәнергә теләүче­ләргә зур мөмкинлек тудырды. Туган тел укытучыларына да дәресләрдә бу технология­ләрне куллану тәкъдим ителә. Татар теленә багышланган халыкара олимпиаданың беренче этабында 5 мең бала катнашкан. Алар арасында илнең 26 төбәге һәм Төркия, АКШ, Кытай кебек чит ил вәкилләре дә бар. Читтә яшәүче татарлар арасында татар телен безнекеләрдән яхшырак белүчеләр бар икән. БДИны русча бирдерү, татар мәктәпләрендә русча укыту кебек проблемаларны да телгә алды Лилия Әхмәт­җанова. “Әгәр җәмәгатьчелек, әти-әниләр татар телен укыту буенча бердәм булмаса, мәгариф системасы үзе генә зур адымнар ясый алмаска да мөмкин”, – ди ул.

Татарстан Дәүләт Советының Мәдәният, фән, мәгариф һәм милли мәсьәләләр комитеты рәисе Разил Вәлиев әйтүенчә, БДИны татарча бирдерүгә Россия Мәга­риф министрлыгының әмере зур киртә булып тора. Татарстан Дәүләт Советы бу мәсьәлә буенча Россиянең югары органнарына мөрәҗәгать итеп караган, әмма ул хәл ителмәгән. “РФ Консти­ту­ция­сендә Россиядәге һәр кеше үз телендә белем алырга хокуклы, диелгән. Ә БДИ – белем бирү түгелмени? Ул мәгариф системасында читтәге өлкәме? БДИ Конституциягә каршы килә. Без моның белән килешмибез, мө­рәҗәгатьләрне алга таба да юлларга уйлыйбыз”, – ди депутат. Разил Вәлиев бүгенге мәгариф системасына татарның элеккеге халык педагогикасы алымнарын кертүне дә хуплый.

Сингапурча укыту алымнарына таянырга, әмма үзебезчә укытырга ки­рәк­леген әйтә. “Без сингапурлылар да, финнар да була алмыйбыз, безгә татар булу да җиткән. Мәгарифнең бер аягы – белем, икенчесе – тәрбия. Әгәр шу­ларның берсе генә булмаса да, ул аксаячак”, – ди Разил Исмә­гый­левич. Татар теленең сафлыгы кимү дә борчый аны. Әгәр бүгенге телевизор, газета теле әдәбият теленә әйләнсә, бу коточкыч булачак, ди. Кәрәзле телефонны – кесә телефоны, бәрәңге чистартуны – бәрәңге әрчү дияргә, теш авырта дип түгел, теш сызлый дип сөйләргә куша. Чаңгыда шууны – чаңгы шуу дияргә кирәк, татар алай сөйләшми, дип хаталарны мисалга китерде.

“Мәгариф” журналына кил­гән­дә, Республика Дәүләт Советы Рәисе урынбасары Римма Ратникова басманың электән үк укытучыга зур ярдәмче булуын, яшь буынны тәрбияләвен ассызыклады. Күптән түгел яңартыл­ган басманың уңай якка үзгәрүе, аналитика, уйлануларга урын бирелүе телгә алынды. Журнал Мәгариф министрлыгы белән ныклы бәйләнештә торачак. Март аеннан “Мәгариф” жур­на­лының сайты эшли башлаячак. “Журнал эшчәнлегендә зур үз­гәрешләр булыр дип көтәбез”, – диде “Татмедиа” ачык акционерлык җәмгыяте генераль директоры урынбасары Сөмбел Таишева.

Чыганак: http://vatantat.ru