Быел башкалада инде 15 нче тапкыр уздырылган бәй­гедә 9-11 сыйныф укучылары катнашты. Кызларга татар телен, халкыбызның го­реф-гадәтләрен, тарихын, сән­га­тен яхшы итеп белү таләбе куелган. Камал театры сәх­нәсендә җиде кыз финалда көч сынашты. Арада иң сылуын, ягымлысын, уңганын, сөй­кемлесен, зирә­ген, оста итеп бии белүчесен сайладылар. Туташлар арасында, әй­тик, 16 нчы гимназия укучысы Әдилә Биктимерова – “Зи­рәк кыз”, 155 нче мәктәп укучысы Гөл­шат Гыйльманова “Уңган кыз” дип табылды. Ә менә шушы сый­фатларның барысын да үзенә туплаган кыз бары тик берәү генә иде. Ул – башка­лабызның 2 нче гимназия­сен­дә белем алучы 11 нче сыйныф укучысы Чул­пан Фатыйхова. Һәр яктан сәләтле кыз таҗга ия булды. Дөрес, үз осталыкларын тамашачыга тәкъдим иткән кыз­ларның һәр чыгышы юга­ры дәрәҗә­дә иде. Шуңа күрә кайберәү­ләрдә, болар чынлап та мәктәп укучыларымы соң, әллә студентлар, яшь сәнгать белгеч­ләреме, дигән сорау да тумыйча калмады. Бәйге милли рух белән сугарылган, анда аеруча хал­кыбызның гореф-гадәт­ләре, тарихы, мәдәния­тенә игътибар бирелде.

Катнашучылар татар телен саклауга карата үз фикерләрен бел­дерделәр.
Г.Кутуй, Ч.Айтматов, К.Тин­чурин әсәрләреннән өзекләр укыдылар. Бүгенге укучының шулай фикер йөр­түе сөен­дерә, әлбәттә. Әмма чыгышлар мәктәп укучысы өчен артык җитди иде, минемчә. Кызлар төрле ха­тын-кыз образларын тәкъ­дим итте, табын артында кунаклар каршылау осталыгын да күрсәттеләр. Бу чара күбрәк сәнгать бәйгесен хәтерләтте. Нәтиҗәдә, җыр­лый, бии, шигырь сөйли бел­мәгән кыз татар кызы була алмыймы әллә, дигән сорау туды. Моңа кадәр дә бу бәй­гедә җиңү яулаган кызлар­ның күбесе сәнгать юлыннан киткән икән.

– Бер кызның чыгышы өчен дә йөзебез кызарырлык булмады. Камилләрнең камиле, уңганнарның уңга­ны иде алар. Бу сынау гына түгел, алдагы тормышка әзерләнү дә, – диде жюри әгъзасы Гали Арсланов.
Ә менә җүңүче Чулпан Фатыйхова бәйгегә ничек әзер­ләнгән, ул нинди хыяллар белән яши, кем булырга хыяллана икән?
– Моңа кадәр гимназиядә “Татар егете”, “Татар кызы” бәйгеләрендә катнашучыларга булышканым булды. Шуңа күрә бәйге тәртибе миңа яхшы таныш иде. Тамчы да курыкмадым, бары тик күңел күтәренкелегеннән бераз гына дулкынландым. Әти-әни­емнең сәнгать ке­шеләре, режиссерлар булуы, кечке­нәдән сәхнәгә чыгуның йогынтысыдыр инде бу. Юкка гына театр көнендә тумаганмындыр инде, – ди Чулпан үзе турында.

Аның әтисе Рөстәм мәр­хүм икән инде. Әнисе исә “Күч­тәнәч” тапшыруының ре­жиссеры – Әлфинур Фатыйхова. “Әни һәрчак башта тыңлый, фикерне белә, аның белән ризалаша, уйланырга урын калдыра”, – ди гаиләдә­ге төпчек кыз. Татар телен өйрәнү аңа бернинди дә проблема тудырмаган. Алар гаиләдә бары тик татарча сөйләшә, мәктәптә дә шундый ук мохит, ә менә дуслары белән Чулпан ике телдә дә аралаша. Инглиз телен дә белә. “Татар гаиләсендә үс­тем, татар телен өйрәнәм, халкымның гореф-гадәт­лә­рен бик яратам. Балаларымны да татар рухында тәр­бияләя­чәк­мен”, – ди ул, татар булуы белән горурланып. Татар телен яхшы белүдә “Сәләт” лагеренда ял итүнең файдасы бар дип уйлый. Бүген ул “Сә­ләт” оешмасындагы “Студентлар, укучылар” клубы­ның вице-пре­зиденты да әле. Үзен “Яшь ТНВ” тапшыруында сынап караган кызның күңеленә журналис­тика аеруча якын булып чыккан. Ул язмышын шушы өлкә белән бәйләргә җыена.

Бердәм дәүләт имтиханнары да куркытмый аны. Бары тик математикадан гына репетитор ярдәмендә өй­рәнә икән. Укытучыларын да хөр­мәт итә. Ә менә үз фикерен генә өстен куеп, башкаларныкына колак салмаганнарны, туган теленә кимсетеп караучыларны яратып бетерми икән.

“Телне үстерү белән бер генә көн түгел, гомер буе шөгыльләнергә кирәк”, – ди ул. Башка кызлар да туган телне сакларга, аның кадерен белергә сүз бирә. Татар теленә өйрәнү өчен җәй көне авылга кайтырга кирәкми, аңа шә­һәрдә дә өйрәнеп була, диюче кызлар да бар. Гомумән, кызлар, хатын-кыз – гаилә учагын саклаучы, туган телне балаларына нәкъ менә алар өйрәтергә тиеш, дип саныйлар. Димәк, алардан яхшы әниләр чыгачак.

Татар кызы өчен саф татар мәктәбендә уку кирәкме? Дөрес, бу очракта Чулпан Фатыйхова шундый гим­назиядә укый. Калган кызлар башка­лабызның 3, 15, 16, 20 гимна­зия­ләре, 54, 55 мәктәп­ләрен­дә белем ала. Алар да татар телен яхшы белә. Татарча укып та, Чулпан кебек өч телне белергә, сәләтле, тәрбияле укучы булырга мөмкин бит. Монысы инде татар мәктә­бендә укып нәрсәгә ирешеп була дигән­нәрнең, бигрәк тә әти-әни­ләрнең колагына.

Чыганак: http://www.vatantat.ru