Педагогик вузларда белем алучы студентлар мәктәп­нең эчке кухнясын беренче курста укыганда ук өй­рәнә башлаячак. Педагогларга өч ел саен белемнәрен күтәреп тору таләбе куела. Казандагы Универсиада авылында укытучыларның белемен күтәрү белән шөгыль­ләнүче үзәк барлыкка килергә мөмкин.

Соңгы елларда укытучыларны әзерләү, педагогик белем алу өлкәсенә карата тәнкыйть сүзләре еш яңгы­рады. Әлеге проблемаларны хәл итү өчен Россия Мәгариф министрлыгы укытучылар өчен концепция, стандартлар әзерләде. Аларда мөгал­лимнәргә яңа таләпләр куела. Безнең республика да педагогик белемнең сыйфатын арттыруга кереште. Татарстан Дәүләт Советында узган Мәдәният, фән, мәгариф һәм милли мәсьәләләр комите­ты­ның педагогик кадрларны әзерләү һәм аларның белемнәрен күтәрү мәсьәлә­ләренә багышланган утырышында республика мәгариф һәм фән министры Энгель Фәттахов укытучылар әзер­ләүдәге проблемаларга тукталды. Министр билгеләп үт­кәнчә, булачак укыту­чы­лар­­ның психология-педа­гогик яктан әзерлеге түбән, тәр­биягә авыр бирелүче яшүс­мерләр, сәләтле укучылар, заманча җиһазлар бе­лән эшләүдә белемнәре җитми, белем бирү стандартлары турында күзаллау­лары юк. Шулай ук профильле юнә­лешләр буенча да эшләргә өйрәтәсе бар әле. Сыйныф җитәкчесе, тәрбия эшләре һәм нәтиҗәле технология­ләрне куллану буенча да әзерлекне яхшырту таләп ителә.

“Педагогик югары уку йорты яки көллият тәмам­лаган студентның мәктәпкә нинди әзерлек белән килүе, үз фәнен, заманча техноло­гияләр һәм методиканы, психологик алымнарны куллана белүе мөһим. Укытучыларны яңача әзерләргә ки­рәк. Соңгы елларда мәк­тәпләрдә шактый эшләр башкарылды: матди ягы ныгытылды, төзеклән­дерел­де. Көчле укытучылар белән генә көчле мәктәп булачак”, – ди Энгель Нәвапович. Быел вузларны педагогика юнә­леше буенча – 2 меңнән артык, урта һөнәри уку йортларын 700 дән артык белгеч тәмамлый. Республикада барлыгы 1402 укытучыга ихтыяҗ бар. Бу, нигездә, математика, физика һәм башка фән укытучыларына кагыла. Педагог белгечлеге үзләш­терү­челәрнең яртысыннан күбесе читтән торып укый. Бу үз, чиратында, комитет рәисе Разил Вәлиевтә белем сыйфаты турында шик уятты. Министр аңлатуынча, әлеге мәсьәлә аларның эшләп укуына бәйле.

Бүген республикада 10 көл­лият исәпләнә. Көллият­ләр дигәндә, 2014 елда Тә­теш педагогика һәм Әлмәт физик культура көллиятләре студентлар кабул итүне туктатачак. Бөгелмә педагогик көллияте – Бөгелмә һөнәри-педагогика, Чистай педагогик көллияте Чистай политехника көллиятенә кушылачак. 2013 елда Арча көллия­тендә милли мәктәпләр өчен белгечләр әзерләү буенча ресурс үзәге булдырылган. Быел Минзәлә һәм Казан көллиятләрендә дә шундый үзәкләр оештырылачак.

Укытучыларның хезмәт хакы күтәрелүгә (узган ел рес­публикада уртача хезмәт хакы 30 мең сумнан артып китте) карамастан, яшь укытучыларны мәктәпкә җәлеп итү процессы сүлпәнрәк бара. Баулы, Нурлат, Яңа Чишмә, Минзәлә, Спас районнарында яшь укытучыларга кытлык. 2012 ел белән чагыштырганда, төгәл фән укытучылары ике тапкыр арткан. Дөрес, монда “Без­нең яңа укытучы” грантын булдыру да зур роль уйный. Аны откан математика, физика, химия, биология, информатика, технология укытучыларына ай саен 10 мең сум өстәмә акча түләнә. Башка педагоглар өчен әлеге сумма – 7,5 мең сум. 2011 елда әлеге грантны 150 укытучы алган булса, 2013 елда бу сан 290га җиткән. Казан (Идел буе) федераль университеты магистрантлар өчен “Киләчәк укытучысы” проекты булдырган. Җиңүчеләр ике ел дәвамында 10 мең сум акча алачак. Укып бетер­гән­нән соң аларга мәктәптә 3 ел мәҗбүри эшләү шарты куелган.

Республикада педагогик белемне яңарту өлкәсендә ниләр көтелә соң? Һәр укытучы педагогика буенча белем бирү стандартын эшли, уку дәверендә студентларга психология-педагогика дисциплиналары укытыла, әлеге юнәлеш буенча чыгарылыш студентлары өчен фәнни тикшере­нүләр эшләрен як­лау оештырыла. Студентларны мәктәп­кә беренче курстан ук бер­кетү мәсьә­ләсен дә хәл итмәкчеләр. Әйтик, 1 нче курста студент укыту барышы белән таныша, 3 нче курс­та җәйге практика уза, 4 нчедә исә практика сәгатьлә­ре тагын да арта. Республикада ел саен 8 мең укытучы белемен күтәрә. Узган ел квалификация үтү ихтыяҗы булган укытучы­ларның электрон базасы булдырылган. Быел 15 меңнән артык укытучы белемен күтәрәчәк. Чаллы социаль-педагогик технология һәм ресурслар институты ректоры Фәйрүзә Мостафинаны кайбер укыту­чыларның квалифи­кация­лә­рен, белемнәрен күтәрү зарурлыгын аңлап җиткермәве борчый. Яңа “Мәгариф ту­рында”гы закон буенча укытучыларны әзер­ләү белән теләсә кайсы мәга­риф оешмасы шөгыльләнә ала, бу эш аккредитация таләп итми. Әмма оешма­ларның моңа тиешенчә әзер булмавы укы­тучыларның бе­лемен ныгытуга зыян китермәскә тиеш.

Вузларда татарча укыту буенча проблемаларны да хәл итәсе бар. Татар мәк­тәпләре өчен укытучылар җитми. Бу – белгечләргә булган ихтыяҗның 15-20 процентын тәшкил итә. Вузларда бары тик физика-информа­тика, математика юнәлешлә­рендә генә татарча укытыла. Татар төркем­нәре ачу, дәүләт телләрен белгән педагоглар әзерләү бурычы куела. Бу уңайдан КФУга гариза бирелгән. Төрле фәннәр­дән татарча дәреслекләр, рус-татар-инглиз телләрен­дә терминологик сүзлекләр эшләнә.

“Мәгарифсез киләчәк юк, ә мәгариф укытучылардан башка үсә алмый”, – ди Разил Вәлиев. Депутат балаларны тәрбияләү һәм укытучы һө­нәренә хөрмәт балалар бакчасыннан ук башланырга тиеш, дигән фикердә тора. Депутат Наил Вәлиев Совет заманындагы белем бирүгә кайтырга тәкъдим итә. 140 еллык Казан гума­нитар-педагогика университетын КФУга кушу, педагогик көллиятләрне бер­ләш­терү педагогик белем бирү системасына зыян сала дип саный.

Чыганак: http://vatantat.ru